W związku z sytuacją związaną z rozprzestrzenianiem się zakażeń koronawirusem SARS-CoV-2 na terenie Polski i województwa łódzkiego, a co za tym idzie wprowadzeniem stanu epidemicznego, weszła w życie Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. 2020 poz. 374). Ustawa ma na celu ułatwienie walki z rozprzestrzenianiem się epidemii koronawirusa i zwalczenie COVID-19.

Poniżej najważniejsze rozwiązania wprowadzone ustawą z dn. 2 marca 2020 r.

Praca zdalna
Pracodawca może polecić pracownikowi zatrudnionemu na etacie wykonywanie pracy poza stałym miejscem jej wykonywania – czyli najczęściej w domu. Nowy przepis wprowadza kategorię „pracy zdalnej”. Praca zdalna, jest jedną z opcji, z której pracownik może skorzystać dobrowolnie (z własnej inicjatywy) za zgodą pracodawcy, może być również obowiązkiem, jeżeli pracodawca podejmie decyzję o zastosowaniu takiej formy wykonywania pracy w związku z zagrożeniem epidemicznym.

Zasiłek opiekuńczy
W sytuacji konieczności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem w wieku do 8 lat, w związku z zamknięciem z powodu zagrożenia koronawirusem żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, przysługuje rodzicom prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego. Taki zasiłek przysługuje nie dłużej niż za 14 dni , niezależnie od liczby dzieci wymagających opieki, przysługuje rodzicom, opiekunom prawym ubezpieczonym ( ubezpieczenie chorobowe). Tego dodatkowego zasiłku nie wlicza się do limitu 60 dni zasiłku opiekuńczego, przysługującego pracownikowi w roku kalendarzowym.

Zwolnienie ze stosowania przepisów o zamówieniach publicznych i prawa budowlanego
Jeżeli zachodzić będzie prawdopodobieństwo szybkiego i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się COVID-19 lub jeżeli będzie tego wymagała ochrona zdrowia publicznego, towary lub usługi niezbędne dla przeciwdziałania COVID-19, będą mogły być nabywane przez sektor publiczny z pominięciem przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych, tj. bez konieczności stosowania określonych tam zasad i procedur. Z kolei prace projektowe i budowlane, w tym zmiana sposobu użytkowania obiektów związku z przeciwdziałaniem COVID-19, mogą być realizowane bez stosowania przepisów ustaw: Prawo budowlane, O planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz O ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Możliwość wydawania przedsiębiorcom poleceń przez organy publiczne
Premier, na wniosek wojewody, po poinformowaniu Ministra Rozwoju, może wydawać przedsiębiorcom, w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, polecenia w drodze decyzji administracyjnej. Takie polecenia nie wymagają uzasadnienia i mają podlegać natychmiastowemu wykonaniu – z chwilą doręczenia lub ogłoszenia. Mogą być wydawane ustnie, telefonicznie i za pomocą środków komunikacji elektronicznej (np. e-mail). Z przedsiębiorcą, który otrzyma polecenie, właściwy wojewoda podpisze umowę na realizację zadań objętych poleceniem, a koszty zostaną sfinansowane z budżetu państwa. Przygotowanie do realizacji zadań wskazanych w umowie (np. prace planistyczne) będą jednak musiały zostać sfinansowane ze środków własnych przedsiębiorcy.

Główny Inspektor Sanitarny (GIS) lub działający z jego upoważnienia państwowy wojewódzki inspektor sanitarny może wydawać decyzje, zalecenia i wytyczne osobom prawnym, osobom fizycznym i jednostkom organizacyjnym nieposiadających osobowości prawnej, w szczególności podmiotom wykonującym działalność leczniczą oraz pracodawcom. W decyzji GIS może nakazać podjęcie określonych działań, które będą zapobiegać rozprzestrzenianiu się choroby czy nałożyć obowiązek przeprowadzenia kontroli. Z kolei zalecenia i wytyczne określą sposób postępowania w trakcie realizacji zadań. Decyzje Głównego Inspektora Sanitarnego podlegają natychmiastowemu wykonaniu z chwilą ich doręczenia lub ogłoszenia i nie wymagają uzasadnienia. W nagłych przypadkach mogą być wydawane ustnie, a następnie – niezwłocznie – potwierdzane na piśmie.

Jeżeli przedsiębiorca będzie chciał odwołać się od decyzji GIS, może wnieść odwołanie do Ministra Zdrowia w terminie 2 dni roboczych od dnia doręczenia decyzji lub potwierdzenia na piśmie decyzji wydanej ustnie. Odwołanie zostanie rozpatrzone w terminie 5 dni roboczych.

Szczególne regulacje dotyczące sektora farmaceutycznego i leczniczego
Minister Zdrowia, na podstawie informacji przekazywanych przez Głównego Inspektora Farmaceutycznego określi w drodze obwieszczenia maksymalne ceny określonych leków, wyrobów medycznych lub środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, które mogą być wykorzystane w związku z przeciwdziałaniem COVID-19.

Główny Inspektor Sanitarny lub działający z jego upoważnienia państwowy wojewódzki inspektor sanitarny może nałożyć na hurtownie farmaceutyczne w drodze decyzji administracyjnej obowiązek dystrybucji produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobów medycznych, a na producentów, dystrybutorów lub importerów – obowiązek dystrybucji środków ochrony osobistej.

Minister Zdrowia może ogłosić wykaz produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, które mogą być sprzedawane przez hurtownię farmaceutyczną wyłącznie do aptek, punktów aptecznych, do innych hurtowni farmaceutycznych oraz zakładów leczniczych lub podmiotów leczniczych działających na terytorium Polski. Producenci lub importerzy wyrobów wpisanych do takiego wykazu będą mogli sprzedawać je wyłącznie do hurtowni farmaceutycznych. Jeśli nie zastosują się tego obowiązku, grozi im kara w wysokości od 10 000 zł do 5 000 000 zł.

Ponadto, Minister Zdrowia może nałożyć w rozporządzeniu obowiązek monitorowania i zgłaszania do Zintegrowanego Systemu Monitorowania Obrotu Produktami Leczniczymi produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, które są obrocie. W przypadku nałożenia takiego obowiązku, podmioty, które dotychczas nie były podłączone do zintegrowanego systemu, muszą się w ciągu 24 godzin do niego podłączyć i rozpocząć przekazywanie informacji.

Minister Zdrowia może także ograniczyć ilość produktu leczniczego, wyrobu medycznego lub środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego na jednego pacjenta w sytuacji:
• zagrożenia braku dostępności na terytorium Polski produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego,
• stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo w razie niebezpieczeństwa szerzenia się zakażenia lub choroby zakaźnej, które może stanowić zagrożenie dla zdrowia publicznego.

W przypadku nagłego zagrożenia zdrowia pacjenta w związku z COVID-19, farmaceuta posiadający prawo wykonywania zawodu może wystawić receptę farmaceutyczną.

Obowiązek spółek prowadzących działalność leczniczą
Premier, na wniosek Ministra Zdrowia, może nałożyć na podmiot leczniczy będący:
• spółką kapitałową, w której jedynym albo większościowym udziałowcem albo akcjonariuszem jest Skarb Państwa lub
• samodzielnym publicznym albo niepublicznym zakładem opieki zdrowotnej lub
• państwową jednostką budżetową
obowiązek wykonania określonego zadania w związku z przeciwdziałaniem COVID-19.
W szczególności może to dotyczyć przekazania produktów leczniczych, wyrobów medycznych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz aparatury i sprzętu medycznego, żeby zapewnić udzielenie świadczeń zdrowotnych w innym podmiocie leczniczym.

W przypadku nałożenia takiego obowiązku władze publiczne zapewniają środki na pokrycie wydatków związanych z jego wykonaniem. W przypadku poniesienia przez podmiot leczniczy szkody przy wykonywaniu nałożonego zadania Minister Zdrowia jest obowiązany do jej naprawienia.

Rozwiązania dedykowane branży turystycznej, hotelarskiej i transportowej
Jeżeli w związku z zagrożeniem epidemią COVID-19:
• podróżny odstąpi od umowy (nie musi płacić za odstąpienie oraz zachowuje możliwość żądania zwrotu poniesionych wpłat, jednak bez dodatkowego odszkodowania lub zadośćuczynienia) lub
• organizator turystyki rozwiąże umowę o udział w imprezie turystycznej i dokona przy tym pełnego zwrotu wpłat dokonanych przez podróżnego z tytułu imprezy turystycznej, ale bez dodatkowego odszkodowania lub zadośćuczynienia
– to przedsiębiorcy turystycznemu przysługiwać będzie zwrot wpłat przekazanych na Turystyczny Fundusz Gwarancyjny.
Z wnioskiem o zwrot wpłaty przedsiębiorca turystyczny musi wystąpić w terminie 60 dni od dnia odstąpienia od umowy lub rozwiązania umowy. We wniosku trzeba wykazać kwotę, która ma podlegać zwrotowi oraz dołączyć:
• dokumenty potwierdzające odstąpienie od umowy lub jej rozwiązanie,
• oświadczenie organizatora turystyki dotyczące daty, w których to odstąpienie lub rozwiązanie stało się skuteczne,
• korektę złożonej deklaracji wraz z wykazem umów, z których wynikają składki podlegające zwrotowi.
Uznaje się, że w obiektach świadczących usługi hotelarskie bez uprzedniego zgłoszenia do właściwej ewidencji prowadzonej przez marszałków województw lub wójtów, burmistrzów, prezydentów miast – w przypadku pól biwakowych, wymagania sanitarne nie spełnione. Oznacza to, że w takich obiektach nie mogą być świadczone usługi hotelarskie.
Podmioty, które zarządzają lotniskami, dworcami kolejowymi, przewoźnicy lotniczy, kolejowi lub drogowi, zostali na mocy ustawy zwolnieni z odpowiedzialności za szkody wyrządzone w związku z działaniami władz publicznych mającymi na celu przeciwdziałanie COVID-19, a w szczególności za brak możliwości przewozu.

Wprowadzone ustawą nowe rozwiązania w zakresie pracy zdalnej, dodatkowego zasiłku opiekuńczego, zwolnienia od stosowania Prawa zamówień publicznych, Prawa budowlanego oraz możliwości wydawania przedsiębiorcom poleceń przez władze publiczne obowiązywać będą przez kolejne 180 dni od dnia jej wejścia.

Jednocześnie, trwają prace nad projektem specustawy, która wprowadzi pakiet osłonowy dla przedsiębiorców dotkniętych negatywnymi skutkami epidemii, obejmujący m.in. ulgi w należnościach publicznoprawnych, w tym udogodnienia w płatnościach podatków i składek ZUS, a także instrumenty służące poprawie płynności finansowej firm (wsparcie gwarancyjne, dopłaty do kredytów) i ochronie rynku pracy (m.in. rozwiązania dla firm zmuszonych do przestojów).

Obowiązki przedsiębiorców w zakresie obronności państwa
Przepisy określają zasady organizowania zadań na rzecz obronności państwa realizowane przez przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą na terytorium Polski, w tym przez przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym. Dotychczas dotyczyły głównie sytuacji stanu zagrożenia bezpieczeństwa państwa (w rozumieniu militarnym), czasu wojny oraz realizowania zadań obronnych. W związku z zagrożeniem koronawirusem ich zakres rozszerzono o sytuacje zagrożenia życia i zdrowia ludzkiego.

Katalog przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym został rozszerzony o przedsiębiorców wytwarzających i dystrybuujących produkty lecznicze, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, środki ochronne i wyroby medyczne oraz udzielających świadczeń zdrowotnych. Dotychczas katalog obejmował przedsiębiorców działających w obszarach takich jak eksploatacja lotnisk i portów morskich; kolportaż; nadawanie programów radiowych i telewizyjnych; produkcja, transport i magazynowanie produktów naftowych; produkcja, remonty lub modernizacja uzbrojenia i sprzętu wojskowego; transport; usługi pocztowe; usługi telekomunikacyjne; wytwarzanie, dystrybucja i przesyłania: gazu ziemnego, paliw płynnych oraz energii elektrycznej).

Szczegółowy wykaz przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym określa Rada Ministrów w formie rozporządzenia. Program mobilizacji gospodarki ustalany przez Radę Ministrów został rozszerzony o zadania jakie mogą być nałożone na przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym, w zakresie wytwarzania i dystrybucji produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, środków ochronnych i wyrobów medycznych oraz udzielania świadczeń zdrowotnych w sytuacjach zagrożenia życia i zdrowia ludzkiego. Decyzję o uruchomieniu programu podejmuje Premier, w drodze rozporządzenia. Pogram może zostać uruchomiony w całości lub selektywnie (np. wyłącznie w zakresie wytwarzania i dystrybucji produktów leczniczych). Do programu stosuje się przepisy o ochronie informacji niejawnych.

Ważne kontakty
22 560 16 00 – specjalna linia telefoniczna ZUS: jeśli szukasz informacji o dodatkowym zasiłku opiekuńczym
800 190 590 – całodobowa infolinia Narodowego Funduszu Zdrowia: jeśli nie wiesz jak postępować w sytuacji podejrzenia zarażenia koronawirusem

Źródło: www.bizns.gov.pl

JŁ/MR