Wybuch koronawirusa pokazał, że państwa UE muszą lepiej współpracować i koordynować działania w czasach kryzysu, a UE musi wzmocnić swoją zdolność do skutecznego reagowania na nowe i przyszłe transgraniczne zagrożenia zdrowotne.

Wyciągając wnioski z obecnej sytuacji nowy program działań Unii w dziedzinie zdrowia – Program UE dla zdrowia – ma na celu uzupełnienie luk obnażonych przez kryzys. Chociaż polityka zdrowotna leży w gestii państw członkowskich, UE może dopełniać i wspierać narodowe wysiłki i przyjmować prawodawstwo w określonych sektorach. Oprócz lepszej ochrony przed i lepszego zarządzania kryzysami poprzez wzmocnienie systemów opieki zdrowotnej państw członkowskich i zapewnianie lepszej opieki, Program UE dla zdrowia ma również wspierać innowacje i inwestycje oraz poprawę zdrowia.

3 główne priorytety Programu UE dla zdrowia

  •  Ochrona ludności przed poważnymi transgranicznymi zagrożeniami zdrowia
  • Lepsza dostępność leków
  • Solidniejsze systemy opieki zdrowotnej

Program UE dla zdrowia jest częścią planu naprawczego „Next Generation EU” przedstawionego przez Przewodniczącą KE Ursulę von der Leyen na sesji plenarnej 27 maja. W przyjętej 15 maja rezolucji na temat nowej propozycji wieloletniego budżetu na lata po 2020 roku oraz planu odbudowy gospodarczej, posłowie nalegali na stworzenie nowego, samodzielnego europejskiego programu w dziedzinie zdrowia.

Program obejmuje lata 2021-2027, ale wszystkie działania w zakresie odbudowy po kryzysie mają zostać wdrożone w pierwszych latach jego obowiązywania.

Zwalczanie transgranicznych zagrożeń dla zdrowia
Program ma na celu wzmocnienie zapobiegania, gotowości, nadzoru i reagowania w czasach kryzysu oraz poprawę koordynacji zdolności reagowania kryzysowego. W ramach programu mają zostać zgromadzone zapasy leków i środków medycznych, personelu medycznego i ekspertów oraz zapewniona pomoc techniczna.

“RescEU” – część Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności – będzie nadal odpowiedzialna za szybką reakcję i skoncentrowana na zdolnościach bezpośredniego reagowania kryzysowego, podczas gdy Program UE dla zdrowia ma obejmować strategiczne zapasy środków medycznych oraz rezerwę personelu medycznego, który mógłby zostać zmobilizowany w przypadku kryzysu.

Leki w przystępnej cenie
UE chce wspierać wysiłki na rzecz monitorowania niedoborów leków, wyrobów medycznych i innych produktów ważnych podczas kryzysów oraz ograniczania zależności od importu leków i aktywnych składników farmaceutycznych z krajów trzecich. Chce również, aby ich produkcja stała się bardziej innowacyjna i ekologiczna.

Wsparcie systemów opieki zdrowotnej i pracowników służby zdrowia
Krajowe systemy opieki zdrowotnej powinny stać się bardziej wydajne i odporne dzięki zwiększeniu inwestycji w programy zapobiegania chorobom, wspieraniu wymiany najlepszych praktyk, globalnej współpracy i ulepszaniu dostępu do opieki zdrowotnej.

„Jedno zdrowie”
Program UE dla zdrowia opiera się na podejściu „Jedno zdrowie”. Podejście to uznaje zdrowie ludzi i zwierząt za wzajemnie powiązane oraz powiązane ze środowiskiem. Uznaje również fakt, że choroby mogą przenosić się z ludzi na zwierzęta i odwrotnie, dlatego w obu przypadkach należy im przeciwdziałać.

Długofalowe wyzwania
Inne kwestie, z którymi ma zmierzyć się Program UE dla zdrowia, to:
– zapewnienie wszystkim dobrej jakości opieki zdrowotnej w przystępnej cenie poprzez usunięcie nierówności pod względem stanu zdrowia i dostępu do opieki zdrowotnej
– zwiększenie wykorzystania innowacji cyfrowych
– zwalczanie chorób niezakaźnych poprzez poprawę diagnostyki, profilaktyki i opieki, w szczególności raka, chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy, zdrowia psychicznego (celem jest zmniejszenie ilości przedwczesnych zgonów o jedną trzecią do 2030 r.)
– wspieranie rozważnego stosowania antybiotyków i zwalczanie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe
– zwiększenie liczby szczepień w państwach członkowskich
– rozwijanie udanych inicjatyw (jak europejska sieć referencyjna łącząca pracowników służby zdrowia w celu wspierania pacjentów dotkniętych rzadkimi chorobami)
– zajęcie się wpływem zanieczyszczenia środowiska i zmian demograficznych (w tym starzenia się społeczeństwa) na zdrowie publiczne

Co będzie finansowane?
Komisja Europejska proponuje zainwestowanie 9,4 miliarda euro z następnego długoterminowego budżetu w Program UE dla zdrowia, 23 razy więcej niż przeznaczono na ochronę zdrowia w latach 2014-2020.

Program UE dla zdrowia wzmocni państwowe systemy dzięki finansowaniu m.in:
– Indywidualnie dostosowanego wsparcia i porad dla krajów
– Szkoleń dla pracowników służby zdrowia
– Audytów środków gotowości i reakcji państw członkowskich
– Badań klinicznych w celu przyspieszenia opracowywania leków i szczepionek
– Współpracy i partnerstw transgranicznych
– Przeprowadzania badań, gromadzenia danych i analiz porównawczych

Dalsze inwestycje w ochronę zdrowia zostaną zapewnione za pośrednictwem innych programów UE, w tym: europejskich funduszy rozwoju regionalnego i funduszy spójności na infrastrukturę medyczną, programu „Horyzont Europa” na badania i innowacje w dziedzinie zdrowia, Europejskiego Funduszu Społecznego Plus na szkolenia i wsparcie grup w szczególnie trudnej sytuacji życiowej w dostępie do opieki zdrowotnej.

Kolejne kroki
Teraz Parlament i rządy UE odbędą negocjacje w sprawie projektu Programu UE dla zdrowia Komisji Europejskiej, w ramach negocjacji w sprawie kolejnego wieloletniego budżetu UE. Program ma zostać uruchomiony 1 stycznia 2021 roku.

Ważne linki:
Pytania i odpowiedzi na temat nowego Programu UE dla zdrowia – https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/pl/QANDA_20_956

 

Źródło: Parlament Europejski, www.europarl.europa.eu

MP/PSZ/MR