ABC przedsiębiorcy, czyli prawa i obowiązki względem ZUS

Podczas indywidualnych porad eksperckich zorganizowanych w bezpłatnej przestrzeni coworkingowej SkyHub, doradcy ZUS  spotkali się z przedsiębiorcami i udzielali porad nt. m.in. obowiązków przedsiębiorcy względem ZUS, zasad podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu, ulg dla przedsiębiorców (ulga na start, składki preferencyjne, Mały ZUS+), zasad sporządzania i korygowania dokumentów ubezpieczeniowych, usług dostępnych dla płatnika, E-wizyt jako nowej formy komunikacji z ZUS-em.

Poniżej  publikujemy odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania.

ABC przedsiębiorcy, czyli prawa i obowiązki względem ZUS

1. Jakie warunki trzeba spełnić aby skorzystać z małego ZUS plus,  jak się go wylicza i na jaki okres czasu  przysługuje?

Jeśli przedsiębiorca chce opłacać „mały ZUS plus”:

• powinien prowadzić działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG lub innych przepisów szczególnych,
• przychód z działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym 2020 nie może przekroczyć kwoty 120 000 zł – jeśli prowadził działalność przez cały rok; a jeśli prowadził ją tylko przez część roku to ten limit jest niższy – ustala się wtedy limit w ten sposób: dzieli  kwotę przychodu 120 000 zł przez liczbę dni kalendarzowych w poprzednim roku (np.366 dni w 2020 r.) i mnoży wynik przez liczbę dni kalendarzowych, w których prowadził działalność gospodarczą w poprzednim roku kalendarzowym,
• prowadzić działalność gospodarczą przez co najmniej 60 dni w poprzednim roku kalendarzowym,
• nie spełniać warunków do opłacania preferencyjnych składek na ubezpieczenia społeczne (od 30% minimalnego wynagrodzenia),
• jeśli rozliczał się na karcie podatkowej w poprzednim roku i nie korzystać ze zwolnienia z VAT,
• nie wykonywać w ramach działalności gospodarczej tego, co robił jako pracownik dla byłego bądź obecnego pracodawcy, w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym,
• nie podlegać w poprzednim roku ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu także z tytułu innej pozarolniczej działalności (czyli jako twórca i artysta, wspólnik spółki jawnej, komandytowej, partnerskiej, jednoosobowej spółki z o.o., prowadzący działalność w zakresie wolnego zawodu czy też prowadzący szkoły lub inne placówki oświatowe).

Najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ustala się następująco:

• Najpierw ustala się przeciętny miesięczny dochód z działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym według wzoru:

Roczny dochód z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej
w poprzednim roku kalendarzowym
—————————————————————————-              x 30
Liczba dni kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności

• Otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 gr lub w dół, jeśli jest niższa.
• Mnoży się przeciętny miesięczny dochód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym, przez współczynnik 0,5.

Przykład

Przeciętny miesięczny dochód z działalności gospodarczej przedsiębiorcy  w 2020 r. wyniósł 5 648,62 zł. Zatem podstawa wymiaru składek od stycznia 2021 r. wynosi 2 824,31 zł.

5 648,62 x 0,5 = 2 824,31

Wyliczona podstawa jest wyższa od 840 zł (30% minimalnego wynagrodzenia) oraz niższa niż 3 155,40 zł (60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego ustalonej na dany rok).

• Porównuje się otrzymany wynik do kwoty 30% minimalnego wynagrodzenia i 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Tak ustalona podstawa wymiaru składek nie może być bowiem niższa niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku i nie może przekraczać kwoty 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego ustalonej na dany rok.

Na stronie eSkładka.pl  udostępniony jest kalkulator do obliczania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla osób fizycznych prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą na mniejszą skalę.

Niższe składki na ubezpieczenia społeczne osoba prowadząca działalność  gospodarczą będzie mogła opłacać przez 36 miesięcy w ciągu ostatnich 60 miesięcy prowadzenia działalności.

2. Jakimi składkami objęte są osoby prowadzące działalność gospodarczą, w ramach której opłacają preferencyjne składki i będące jednocześnie  zatrudnione na umowę o pracę?

Osoby, które prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą i jednocześnie są zatrudnione na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy opłacają z tytułu prowadzenia działalności jedynie składki na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne. Do ubezpieczeń społecznych tj. emerytalnego, rentowych i wypadkowego mogą przystąpić dobrowolnie. Dotyczy to wszystkich osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.

Osoby, które opłacają składki na tzw. preferencyjnych zasadach (tj. od podstawy nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę) i są jednocześnie zatrudnione na podstawie umowy o pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy – opłacają składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia działalności  jeżeli przychód z umowy o pracę w danym miesiącu jest niższy niż najniższa obowiązująca je podstawa wymiaru składek z tytułu prowadzenia działalności.

3. Ile czasu mam jako pracodawca na dokonanie korekty dokumentów rozliczeniowych?

Pracodawca ma obowiązek w terminie 7 dni złożyć korekty dokumentów rozliczeniowych,  od  dnia stwierdzenia błędu lub otrzymania powiadomienia o błędach z ZUS.

4. Czy na płatniku składek ciąży obowiązek skorygowania deklaracji w przypadku gdy przebywał on na zwolnieniu lekarskim przez cały miesiąc?

Płatnik może skorygować podstawę wymiaru składek w przypadku kiedy niezdolność do pracy trwała przez pełny miesiąc, ale nie ma takiego obowiązku. W takich przypadkach płatnik może w podstawie wykazać „0” zł jak też zadeklarować dowolną kwotę z możliwością jej późniejszego pomniejszenia do „0” w związku z zasiłkiem należnym za ten pełny miesiąc.

5. Jakie są możliwości pomocy ze strony ZUS dla firm w przypadku przejściowych problemów finansowych w jakich się znalazły?

Płatnik w związku z przejściowymi problemami finansowymi może uzyskać z  ZUS  następującą  pomoc:

• na pisemny wniosek płatnika ze względów gospodarczych lub innych przyczyn zasługujących na uwzględnienie odroczenie terminu płatności składki oraz rozłożenie należności na raty w oparciu o art. 29 ustawy o sus;
• w stosunku do  składek należnych od  stycznia 2020r. do 30 dni od ustania epidemii odroczonych lub rozłożonych na raty na podstawie  przepisów jw. nie nalicza się opłaty prolongacyjnej – art. 15zb  ustawy covidowej;
• na wniosek dłużnika Zakład może odstąpić od pobierania  należnych odsetek za zwłokę za okres przypadający po 31.12.2019r. (do 30 dni po ustaniu epidemii)- art.31zy ustawy covidowej.

Powyższe formy pomocy udzielane są na pisemny, uzasadniony wniosek płatnika poprzez zawarcie  umowy.

6. Za pośrednictwem jakich platform można składać wnioski o dofinansowanie w ramach programu „Dobry Start” i Bon turystyczny?

Składanie wniosków o świadczenie dobry start drogą online rozpoczyna się od 1 lipca. Można to zrobić za pomocą portalu empatia.mpips.gov.pl, przez bankowość elektroniczną lub portal PUE ZUS.

7. Proszę o doprecyzowanie jaka jest różnica między tzw. małym ZUS a preferencyjnymi stawkami?

Składka preferencyjna jest stosowana przy kodzie tytułu do ubezpieczeń „0570” . Płatnik opłaca składki od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości nie mniejszej niż 30% minimalnego wynagrodzenia  tj. w 2021 r. 840,00 zł.

Składki preferencyjne przysługują przedsiębiorcy rozpoczynającemu prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub po okresie 60 miesięcy od zakończenia prowadzenia ostatniej działalności gospodarczej oraz jeśli nie wykonywał działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Prawo do preferencyjnych składek przysługuje przez 24 miesiące kalendarzowe od momentu rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej, z wyjątkiem gdy płatnik składek korzysta z kodu 0540 przez pierwsze 6 miesięcy kalendarzowe od rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej (opłaca składkę wyłącznie na ubezpieczenie zdrowotne). Wtedy prawo do skorzystanie ze stawek preferencyjnych przysługuje bezpośrednio przez 24 miesiące po ukończeniu 6-miesięcznego okresu z kodem tytułu do ubezpieczeń „ 0540”.

Mały ZUS, a właściwie Mała Działalność Gospodarcza plus – kod tytuł do ubezpieczeń „0590” – płatnik składek opłaca składki od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zależne od dochodu przedsiębiorcy uzyskanego w roku poprzednim. MDG plus przysługuje zarówno „starym” przedsiębiorcom jak i nowym. MDG plus przysługuje przez 36 miesięcy od zgłoszenia z kodem „0590”. Zgłoszenie należy przekazać między 1 stycznia, a 1 lutego br. (z datą powstania obowiązku opłacania składek od 1 stycznia br.) lub bezpośrednio po zakończeniu okresu kiedy przedsiębiorcy przysługiwało prawo do opłacania składek preferencyjnych – z kodem „0570” .

8. Obsługę księgowa i kadrową firmy prowadzi biuro rachunkowe, które w imieniu firmy elektronicznie składa dokumentację rozliczeniową do ZUS. Czy właściciel firmy lub upoważniony pracownik może mieć dodatkowo dostęp do konta w ZUS w celu kontroli lub drukowania formularzy w razie potrzeby bez fatygowania biura rachunkowego?

Tak.

9. Będąc pracownikiem firmy i otwierając dodatkowo jednoosobową działalność gospodarczą jakie obowiązkowe składki muszę płacić i w jakiej wysokości – z jakich ulg preferencyjnych możemy tutaj skorzystać (dalej pracuję u pracodawcy i JDG będzie moim dodatkowym źródłem dochodu)?

Będąc pracownikiem firmy (zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy lub w niepełnym wymiarze czasu pracy, ale z co najmniej minimalnym wynagrodzeniem za pracę – w 2021r.  2.800 zł) przedsiębiorca, który dodatkowo  rozpocznie działalność gospodarczą opłaca wyłącznie obowiązkowo składkę na ubezpieczenie zdrowotne, tj. w 2021r.  3.81,81 zł.

10. Mam przejściowe problemy płynnościowe w firmie (duże zamówienie i czekam na płatność). Czy mogę liczyć na odłożenie w czasie płatności składek ZUS ale w taki sposób aby nie było to traktowane jako zaległości względem ZUS? Do kogo się z tym zwrócić i w jaki sposób?

Płatnik składek ma prawo wystąpić do ZUS z wnioskiem o odroczenie terminu płatności składek przed datą ich wymagalności. Dedykowany wniosek „RSO”.

Za pomocą tego wniosku płatnik może również zwrócić się o:
– zmianę warunków umowy, jeżeli składki zostały odroczone, ale chce zmienić warunki ich spłaty;
– o utrzymanie w mocy umowy, jeżeli składki zostały odroczone, ale nie realizuje umowy zgodnie z określonymi w niej warunkami (zachodzą okoliczności, które powodują zerwanie umowy);
– o zakwestionowanie sposobu rozpatrzenia wniosku, jeżeli ZUS rozpatrzy wniosek o odroczenie, ale rozstrzygnięcie go nie zadowala i chce, aby prośbę o odroczenie ZUS rozpatrzył ponownie.

11. Chcę zatrudnić pracownika. Do tej pory nikogo nie zatrudniałem.  Co muszę zrobić aby tego dokonać – chodzi o obowiązki wobec ZUS z tym związane – czy mam jakieś terminy na poinformowanie ZUS-u o tym fakcie?

Pracodawca, który zatrudni pracownika ma obowiązek w terminie 7 dni, od dnia nawiązania stosunku pracy  zgłosić pracownika do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych na druku ZUS ZUA i złożyć za tego pracownika imienny raport miesięczny o wypłaconym wynagrodzeniu ZUS RCA do 15-go następnego miesiąca wraz z deklaracją rozliczeniową ZUS DRA.

12. Przekształcenie firmy jednoosobowej w spółkę z o.o. – czy przerejestrować w ZUS pracowników? Firma jednoosobowa jest w trakcie przekształcania się w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Interesuje mnie kwestia ZUS-u. Czy po przekształceniu firmy w spółkę z o. o. należy wyrejestrować wszystkich pracowników ze starej firmy i zarejestrować w spółce? Jak to wygląda i kiedy należy to ewentualnie zrobić?

W takiej sytuacji dotychczasowy płatnik – osoba fizyczna powinien złożyć za pracowników dokumenty ubezpieczeniowe ZUS ZWUA, ZUS ZCNA wyrejestrowujące ubezpieczonych i członków rodzin. Następnie na koncie nowopowstałej jednoosobowej spółki z o.o. powinno być zewidencjonowane zgłoszenie płatnika składek ZUS ZPA i zgłoszenia do ubezpieczeń pracowników ZUS ZUA/ZUS ZZA oraz zgłoszenia członków ich rodzin.

13. Czy możliwa jest korekta podstawy składek na ubezpieczenie społeczne? Osoba prowadząca działalność gospodarczą w 2020 r. nie przekroczyła 120.000 zł przychodu, w związku z tym postanowiła od stycznia 2021 r skorzystać z Małego ZUS Plus (kod 059000). Składając DRA II do 10 lutego 2021 r. wpisała swój przychód i dochód za 2020 r. W kwietniu 2021 r. przed sporządzeniem rozliczenia rocznego za 2020 r. okazało się, że w grudniu 2020 r. nie zostały ujęte w kosztach dwie faktury, które w dużej kwocie zmniejszyły dochód za 2020 r. Czy w takiej sytuacji powinniśmy na nowo ustalić podstawę składek na ubezpieczenia społeczne składając korektę DRA II i co za tym idzie wszystkie DRA od początku 2021r.?

Tak.

14. Czy można przerwać i potem ponownie korzystać z małego ZUS plus?
Osoba prowadząca działalność od października 2019 r. ma ulgę w ZUS z kodem 059000. Od maja 2021 r. podjęła zatrudnienie na umowę o pracę. Jako, że z umowy otrzymuje wynagrodzenie minimalne, to z działalności może opłacać tylko składkę zdrowotną. Z jakim kodem zarejestrować ją na ZZA? Czy może teraz na czas umowy o pracę, zgłosić się z kodem 051000 aby nie stracić ulgi tylko ją przerwać?

Jeśli osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą  zgłosiła się od października 2019 r. z kodem  „0590” i od maja 2021 r. podjęła zatrudnienie na umowę o pracę i otrzymuje minimalne wynagrodzenie za pracę, to może od maja 2021 r. zgłosić się do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZZA z kodem tytułu ubezpieczenia –„ 0590”. Jeśli zgłosi się z kodem tytułu  ubezpieczenia – „0510”, to straci prawo do ulgi do końca roku 2021 r.   w takim przypadku z prawa do ulgi „mały zus” można ponownie skorzystać od 1 stycznia 2022 r. lub 1 stycznia  kolejnych lat. Nie można z niej skorzystać w trakcie roku, np. po zakończeniu umowy o pracę.

Dziękujemy za udział w spotkaniu i zapraszamy do obserwowania aktualności i  profilu Łódzkie dla Biznesu na Facebooku.

AK/MR